Het Sami volk in Lapland: Gierran (=betovering) - Wimme Saari
We beginnen onze muzikale wereldreis in het uiterste noorden van Europa. Wimme Saari is afkomstig van de Sami of Samen, een nomadisch oervolk in Lapland dat zich sterk verbonden voelt met de natuur. Saari, de zoon van een rendierhouder in Fins Lapland, combineert de traditionele Joik-zang met modernere muziekstijlen.
Voodoo muziek uit Haïti: Bade – Rara Machine
De voodoo godsdienst in Haïti is gebaseerd op de vodun-religie die de slaven uit West-Afrika meebrachten naar dit Caribische gebied. In de loop van de tijd vermengde deze zich met het rooms-katholieke geloof van de koloniale machthebbers. Beide godsdiensten hebben ‘geestwezens’ of ‘katholieke heiligen’ als bemiddelaars tussen God en de mensen. Drummers hebben een belangrijke rol tijdens een voodoo-eredienst waarin via liederen, dansen, offers en trance contact wordt gemaakt met de geestwezens.
Gnawa muziek uit Marokko: Baba l’rouami – Mustapha Baqbou, Said Oughssal
De Gnawa is een Marokkaanse mystieke soefi-orde, afkomstig van de afstammelingen van slaven uit West-Afrika. De trance opwekkende ceremonies zijn gewijd aan gebed en heling. Trance wordt opgewekt door het eindeloos herhalen van een zangfrase en het continue ritme van de guembri (soort basgitaar), metalen kleppers en grote trom.
De Aka pygmeeën-muziek uit Centraal-Afrika - Mbola- Pygmées Aka
In de tropische regenwouden van Centraal-Afrika wonen de Aka jager-verzamelaars. De pygmeeën, vaak niet langer dan 150 cm lange mensen, zijn vaak bedreigd door omringende stammen die hen als minderwaardig beschouwden. Ze zijn zeer muzikaal en hebben een complexe vorm van meerstemmigheid ontwikkeld.
Aboriginal-muziek met didgeridoo uit Australië: Ma tiiwa tiiwa – Ankala
De didgeridoo is een blaasinstrument met een lage toon dat voor dansceremonies gebruikt wordt bij de Aboriginals. De oorspronkelijke bewoners van Australië werden zo genoemd door de kolonisten uit Europa die zich vestigden op dit continent. Voor de Aboriginals wordt kunst gezien als een communicatiemiddel met de voorouders van de Droomtijd: een tijd van ordening, traditionele kennis voor het leven, voor de schepping.
Native American-muziek uit Amerika: Oti nikan – Asani
Native Americans, ook wel bekend als indianen, zijn de oorspronkelijke bewoners van het continent Amerika. De Italiaanse ontdekkingsreiziger Christopher Columbus dacht in 1492 in India beland te zijn en noemde de bewoners ‘indios’, indianen. Zijn westelijke reis had hem echter op een tot dusver onbekend continent gebracht, Amerika. Asani is een vrouwentrio uit Canada.
Native American fluitmuziek: Memory of Earth Mother - Andrew Vasquez
Native Americans bestaan dus uit uiteenlopende etnische groepen, die door de kolonisten bedreigd en gediscrimineerd werden. Fluitist Andrew Vasquez is afkomstig van de Apache stam uit de regio Oklahoma. De indianen voelen zich diep verbonden met Moeder Aarde.
Tibetaanse zang: Ngasko - Choying Drolma & Steve Tibbetts
Ani Choying Drolma werd in Nepal geboren als dochter van Tibetaanse vluchtelingen. Op 13-jarige leeftijd werd ze non in het Nagi Gompa klooster, waar haar talent voor zang werd ontdekt. Door de Amerikaanse gitarist Steve Tibbetts ging Drolma ook buiten het klooster optreden. Ze zingt krachtige mantra’s die een helende werking hebben op de luisteraar.
Keel/boventoonzang uit Tuva: Syrgyt; Khoomei; Kargyraa – Shu-De
De autonome republiek Tuva of Toeva ligt in het zuidwesten van Siberië ten noorden van Mongolië. De bevolking is een nomadische cultuur met paardrijdende herders die wonen in rondvormige tenten genaamd yurts. Kenmerkend in de animistische folkloristische traditie is het keelzingen, waarbij de lage tonen vanuit de keel tegelijkertijd zeer hoge fluitende tonen voortbrengt waardoor boventonen ontstaan. Zo klinken dus meerdere tonen tegelijkertijd.
Draaiende derwisjen in Turkije: Taqsim in maqam Hijaz; Ilahi in maqam Hijaz – Gülizar Turkish Music Ensemble
Het soefisme is een mystieke traditie binnen de islam. Via een ascetische en meditatieve levenswijze wil men de eenheid van alles ervaren en via liefde voor God met Hem versmelten. In Turkije heb je de Mevlevi, de dansende derwisjen. Ze zijn volgelingen van Mohamed Jalal ad-Din Rumi of Roemi, een filosoof en dichter van Perzische afkomst en soefi-mysticus. Via ronddraaiende bewegingen raken de derwisjen in extase en ervaren zo eenheid met God.
Qawwali muziek uit Pakistan en India – Haq ali ali haq - Nusrat Fateh Ali Khan
Ook Qawwali is een eeuwenoude vorm van soefistische religieuze muziek uit Azië, gebaseerd op de klassieke Indiase muziek met raga’s en tala’s. De Qawwali zang en instrumentale begeleiding bouwt langzaam op tot een extatisch einde met als doel dat het ego oplost en de eenheid met God ervaren wordt. De charismatische zanger Nusrat Fateh Ali Khan maakte Qawwali wereldwijd populair.
Hebreeuwse kirtan-zang: Dodi li - YofiYah
We eindigen deze spirituele wereldmuziekreis met een interessant ‘new age’ uitstapje naar de Kabbala. Zangeres YofiYah combineert deze vorm van Joodse mystiek met de hindoeïstische muziekstijl kirtan, het in een groep zingen van mantra’s in een zogenaamde ‘call and response’ stijl. Het gemeenschappelijke doel is jezelf dichter te brengen tot het heilige, tot de ervaring van Eenheid.
Samenstelling: Sandra van de Putte
Grafische vormgeving: Judith de Rond / Studio La Ronda
Beeld: Unsplash / Vincent Guth
