Terug naar boven

Playlist: 50 jaar hiphop I

Muziekweb.nl viert 50 jaar hiphop met een tweedelige playlist van kenner DJ Okkie Vijfvinkel. In deel één vertelt hij over het ontstaan en de stormachtige ontwikkeling gedurende de jaren 80/90.

  1. King Tim III The Fatback Band
  2. Rapper's delight Sugarhill Gang
  3. Rapping and rocking the house Funky 4 plus 1
  4. Rapture Blondie
  5. The message Grandmaster Flash & Grandmaster Flash & Melle Mel & The Furious Five
  6. Holiday rap [remix radio version] MC Miker G. & DJ Sven
  7. I desire Salt 'n Pepa
  8. Rebel without a pause Public Enemy
  9. B-Boy bouillabaisse Beastie Boys
  10. How I could just kill a man Cypress Hill
  11. C.R.E.A.M. Wu-Tang Clan
  12. California love [original mix] 2Pac & Dr. Dre & Roger Troutman
  13. Fu-gee-la [album version] Fugees
lees meer
Op 11 augustus 1973 gaf Cindy Campbell samen met haar jongere broer Clive, beter bekend als DJ Kool Herc, een Block Party feest, de Back To School Jam. De locatie was de recreatieruimte van 1520 Sedgwick Avenue, South Bronx, New York City. Clive had een soundsystem: twee platenspelers, mixer, versterker en speakers en een collectie funk-, soul- r&b- en rockplaten.

Hij had geleerd dat er harder werd gedanst op de breaks, de begin- of tussenstukjes van een nummer waar vooral alleen de drums en soms ook de bas te horen zijn. Die breaks begon hij aan elkaar te draaien. Dit wordt als een vertrekpunt gezien van het fenomeen hiphop. Het gebruiken van een plaat als soort van instrument kreeg een vervolg met het om en om draaien of mixen van twee dezelfde songs om de break te herhalen.

Hiphop is de verzamelnaam van een cultuur die bestaat uit vier elementen: de dj, de MC of rapper, dans en graffiti. Rap is dus één van de vier pijlers. De aanname is dat de heren Lovebug Starski, DJ Hollywood en MC Keef Cowboy (niet hun echte namen) de term hiphop het eerst gebruikten voor wat aanvankelijk disco rap heette. The SugarHill Gang maakte gebruik van de nieuwe omschrijving in hun song Rapper’s Delight. De eerste artikelen in de media die de term hiphop gebruikten kwamen van journalist Robert Flipping Jr. in februari 1979 om de muziek te omschrijven, en Michael Holman in januari 1982 om de cultuur een naam te geven.

Rap begon met het aanprijzen van de dj, het aanvuren van het feest en het opscheppen over eigen kunnen in het algemeen. Het ritmisch praten over muziek werd al eerder gebruikt. The Jubalaires bijvoorbeeld met Noah uit 1946 en Pigmeat Markham gebruikte de techniek in 1968 in Here Come The Judge. Bo Diddley begeleidde incidenteel zijn songs met ritmisch praten in plaats van zingen.

Een overzicht van Hip Hop tracks is een uitdaging. De gemaakte keuzes zijn op persoonlijke basis en een poging om van vele ontwikkelingen en tijden een samenvatting te maken.

King Tim III (Personality Jock) - The Fatback Band(1979)
De eerst op vinyl vastgelegde raptrack. The Fatback Band was niet alleen flexibel met hun bandnaam (The Fatback Band, Fatback Band, Fatback) maar ook met hun ideeën. Origineel de b-kant van single You’re My Candy Sweet, die op 25 maart 1979 uitkwam. Het idee om een Rapsong te doen ontstond in de studio. Tim was een vriend van een roadie van de band die ‘wel kon rappen’.

Rapper’s Delight - Sugarhill Gang (1979)
De eerste echte, volledig op rap gebaseerde hit. Toen de Britse punkrockband The Clash in New York optrad was de funkband Chic één van de voorprogramma’s. Chic zette Good Times in, waarna rappers Fab Five Freddy en de leden van Sugarhill Gang een freestyle kwamen doen. Platenbaas Sylvia Robinson besloot vervolgens om de jam uit te brengen, in eerste instantie zonder wetenschap en toestemming van Chic.

Rapping And Rocking The House - Funky 4 Plus 1 (1979)
De eerste vrouw die op vinyl rapt is Sha-Rock, algemeen erkend als ‘The Godmother’ door haar baanbrekende voortrekkersrol in een door mannen gedomineerde cultuur. Sha-Rock was zelfverklaard ‘The Plus One more to The Funky Four’. De uitgave heeft origineel een ongelofelijke lengte van 16 minuten op de a-kant en op de b-kant een ‘samenvatting’ van ruim 14 minuten.

Rapture - Blondie (1980)
Een jaar later was Blondies Rapture een wereldwijde hit. Dit was het nummer dat het fenomeen hiphop en rap bekendheid bracht. De muzikale smeltkroes New York bracht de culturen samen en Chris Stein en Debbie Harry vertaalden dit naar een uniek nummer. Harry rapt in haar teksten onder andere over Grandmaster Flash en Fab Five Freddy, hiphop helden van de eerste generatie.

The Message - Grandmaster Flash & The Furious Five ft Melle Mel & Duke Bootee (1982)
Sociaal geëngageerde teksten waren onbekend terrein in de begindagen. Hiphop was begonnen als feestmuziek met de dj als middelpunt en iets later met aanvurende en pochende masters of ceremony (MC’s). De song gaat over binnenstedelijke problemen waar minder-geprivilegieerden nog altijd mee te maken krijgen. Het New York van die tijd wordt omschreven als oorlogsgebied, met in grote delen van de stad meer puinhopen als staande gebouwen.

Holiday Rap - MC Miker G & DJ Sven (1986)
Dit nummer was een van de eerste Nederlandse rapsongs en de zomerhit van het jaar 1986, nummer 1 in 32 landen. De muziek en de ‘hook’ (het herkenbare stuk) waar de tekst op gebaseerd werd is Madonna’s Holiday uit 1983, haar doorbraak in thuisland Amerika. Dj en muzikant Ben Liebrandt produceerde het nummer. De MC en dj konden het succes niet herhalen en worden zodoende als ‘One Hit Wonders’ gezien.

I Desire - Salt ‘n Pepa (1987)
Salt ‘N Pepa is een Rapcrew uit Queens, NY. Hun debuutalbum Hot, Cool & Vicious verkocht meer dan 1 miljoen exemplaren en daarmee zijn ze de eerste vrouwelijk rap-act die de gouden en platina status bereikten in de USA. De originele versie van het album bevatte niet hun grote hit Push It. Origineel was dat ‘maar een b-kant’ (van de single Tramp). Bij herpersingen werd het hitnummer toegevoegd. Het nummer I Desire heeft mogelijk als eerste track een legendarische break gebruikt: de UBB versie van The WinstonsAmen, Brother uit 1969.

Rebel Without A Pause - Public Enemy (1988)
De muziek van met name deze track was en is nog steeds revolutionair! Public Enemy en hun vaste producers The Bomb Squad wilden een ander geluid ten opzichte van hun debuutplaat Yo! Bum Rush The Show (1987). Op tournee hadden ze geëxperimenteerd met versnelling van de beats en gemerkt dat dit goed werkte bij het publiek. Het werd gecombineerd met harde beats, weinig bas en schelle, hoge tonen gecombineerd met de harde, rauwe raps van rappers Chuck D en Flavor Flav op het baanbrekende hiphopalbum It Takes a Nation Of Millions To Hold Us Back.

B-Boy Bouillabaisse - Beastie Boys (1989)
Nieuwe muziek maken met bestaande fragmenten van liedjes kan werken als er creatief mee omgegaan wordt. Paul’s Boutique wordt door hiphop-heads gezien als de overtreffende trap van sample-gebaseerde muziek. In het nummer B-Boy Bouillabaise doet de Beastie-crew er nog een schepje bovenop. Ontelbaar veel samples en invalshoeken komen voorbij.

How I Could Just Kill A Man - Cypress Hill (1991)
Hiphop werd volwassen in de jaren 90. De cultuur was gearriveerd, de muziek was bezig de wereld over te nemen. In de filmwereld net zo goed. De film Juice had rapper en acteur Tupac Shakur in een hoofdrol en de soundtrack was Hiphop-georrienteerd. De track How I Could Just Kill A Man van Cypress Hill is confronterend. De titel en achteloze teksten, zo hard kan het leven zijn in LA.

C.R.E.A.M. (Cash Rules Everything Around Me) - Wu-Tang Clan (1993)
Muzikaal brein en bandleider RZA brengt een groep overgetalenteerde rappers bijeen en volbrengt met hen de missie ‘s werelds grootste rapgroep te worden. Deze track is een sterk staaltje verhalen vertellen. Rappers Raekwon en Inspectah Deck rappen over opgroeien in de wijk Staten Island: ‘I grew up on the crime side’. Method Mans aanvullende tekst ‘Cash rules everything around me’, maakt het verhaal compleet.

California Love - 2Pac ft Dr. Dre (1995)
Hiphop bereikt de mainstream. Voormalig danser (bij rapgroep Digital Underground) 2Pac brengt samen met meesterproducer Dr. Dre een plaat uit die nog steeds de dansvloer in beweging zet. Dre gebruikt de beproefde sample van Joe Cockers Woman To Woman uit 1972. Eerder was EPMD met hun Knick Knack Patty Wack in 1989 succesvol met dit stukje muziek. De Mad Max-stijl videoclip vergroot het succes.

Fu-Gee-La - Fugees (1996)
Dit nummer werd het handelsmerk van dit gezelschap. Producer Salaam Remi bracht samples bijeen uit verschillende periodes van Ramsey Lewis, Teena Marie en Poor Righteous Teachers. De Fugees maakten er iets onvergetelijks van. De creatieve teksten en vooral de inbreng van Lauryn Hill die kan rappen, maar ook prachtig zingen, maken dit nummer (en het hele album The Score) een hiphop evergreen. Grootheden als The Weeknd en Jay-Z sampleden dit nummer op hun beurt.

The Rain (Supa Dupa Fly) - Missy Elliot (1997)
Met een sample van Ann Peebles’ I Can’t Stand The Rain, productie van Timbaland en video van Hype Williams. Dit alles doet niets onder voor Missy’s unieke presentatie en rapstijl. Haar eerste single veegde de vloer aan met de mannelijke competitie, iets wat in de hiphop-overdaad van de jaren negentig bijzonder te noemen is.

U Wait - Postmen (1998)
Rotterdammer Raymond Stotijn ontwikkelde als The Anonymous Mis met een groep gelijkgestemden een fusie van reggae en rap. Dit leverde tot ver over de grenzen verkopen en radio-airplay op. Het is in deze tijd dat Nederlandse hiphop serieus mee gaat doen en de plaats inneemt van Amerikaanse equivalenten. U Wait is het bewijs van muzikaal vakmanschap, niet alleen het idee maar ook de uitvoering. Live klonk het nog indrukwekkender.

Samenstelling en tekst - Okkie Vijfwinkel
Vormgeving - Judith de Rond