Door de reisbeperkingen in verband met corona ontdekten veel mensen hun eigen land en omgeving. Omdat het goed voor je gezondheid is, gingen we fietsen en wandelen. Zo ontdekten we de schoonheid en heilzaamheid van de eigen natuurlijke omgeving.
In poëzie gaat het om een kunstig spel met woorden. Bij liedteksten zijn zowel de tekst als de begeleidende muziek belangrijk. Sommige liedteksten kun je wel als poëzie beschouwen. De gekozen liedteksten variëren van spitsvondig en grappig tot bloemrijk, zintuiglijk en mysterieus. De natuurobservaties roepen bij mensen verschillende emoties en herinneringen op. Muziek heeft de kracht gevoelens van bijvoorbeeld nostalgie, wanhoop, vreugde en vrolijkheid voelbaar te maken voor de luisteraar.
Zachter - Janne Schra & Noordpool Orkest
We beginnen met echte poëzie. Vasalis was een Nederlandse dichter. In haar gedichten speelt de natuur vaak een hoofdrol. Zangeres Janne Schra en het Noordpool Orkest maakten een album vol prachtige sfeervolle liederen op Vasalis’ gedichten. In het dromerige lied Zachter hoor je een meanderende golfbeweging van de zee en het deinen van de vogels in de wind…
Mijn vlakke land – Jacques Brel
De Belgische singer-songwriter Jacques Brel werd geboren in een buitenwijk van Brussel, maar zijn familie komt oorspronkelijk uit de regio West-Vlaanderen. In zijn beroemde chanson Le Plat Pays refereert hij aan die Vlaamse regio. Hier zingt Brel het lied in de Nederlandse vertaling van Ernst van Altena. In Mijn vlakke land worden krachtige natuurbeelden geschetst; van de beukende, norse vloed van de Noordzee en adembenemende gure noorderwind tot een in juli dampend, met zonlicht beschenen veld en schaterende zuidenwind.
Naar buiten – Wim Sonneveld
In dit grappige lied van cabaretier Wim Sonneveld maakt een gezin een uitstapje naar buiten. Want daar is ‘waar de vogeltjes fluiten, het zonnetje heerlijk schijnt, de koetjes zoetjes loeien (…) waar al je misère verdwijnt’. Tenminste, dat hoopt men! De zoete muziek en tekst van het refrein zijn bedrieglijk, want het uitstapje naar buiten verloopt niet zo voorspoedig en weldadig als gehoopt. In de coupletten tussendoor gaat er nogal veel mis.
Regen – Ricky Koole
Een mooi, introvert liedje gevonden op het verzamelalbum Mijn Natuur, met liedjes van verschillende Nederlandse artiesten in opdracht van Natuurmonumenten. De Nederlandse actrice en zangeres Ricky Koole weet van de regen een zintuiglijke ervaring te maken. Ze beschrijft waar de regen naartoe stroomt; de druppels trekken lange strepen op muren en voelen koel aan op meisjeswangen.
Knolraap en lof, schorseneren en prei – Drs. P
Een luchtig liedje over groenten? Nou, laat het maar aan Drs. P over om absurde komische liedjes te schrijven en vertolken. Hij schreef dit lied oorspronkelijk bij een televisiereeks over tuinieren en groenten kweken. In het gospelachtige lied in vraag-en-antwoord vorm (solozang met koor) komen de grootste wereldmisstanden voorbij: milieuvervuiling, kwalijke ziekten, oorlogen… Wie zal ons redden, wie maakt ons weer vrij? Knolraap en lof, schorseneren en prei!
Gebed – Wende
Het wanhopige gebed van zangeres en kleinkunstenaar Wende Snijders sluit goed aan op Drs. P’s vreemde klaagzang. Zij probeert de ellende in de wereld te bezweren met een soort van regendansritueel: ‘Hoe lang heeft het niet geregend! Laat ons vallen in die aarde…’ Vol overgave en zintuiglijk taalgebruik vraagt ze ons te ‘dansen in de modderplassen en zompmoerassen’ tot we weer voelen ‘hoe we bloeien van geluk’.
Mooi – Maarten van Roozendaal
Cabaretier en singer-songwriter Maarten van Roozendaal schreef een euforisch, extatisch lied over de schoonheid van de natuur. Het lied ontstond als een grappige oefening in bloemrijk taalgebruik, maar uiteindelijke groeide het uit tot een klassieker. In zijn lofzang benoemt Van Roozendaal allerlei dieren, planten en luchten. Op bloemrijke wijze dus: ''t Is om te janken zo mooi!’
Waterige maan – Ellen ten Damme
Na deze vreugdevolle uitspatting neemt Ellen ten Damme ons op rustige toon mee naar haar jeugdherinneringen. In dit nostalgische liedje kijkt ze met weemoed en verlangen terug naar haar kindertijd op het kalme platteland in Drenthe. De boerderijen in de open velden, de bomen, het kikkerdril in de sloot… je zou zo weer terug willen zijn in die tijd van natuurlijke onschuld.
Van ’n rivier – Daniël Lohues
Voor de in dialect zingende Drentse singer-songwriter Daniël Lohues biedt de natuur troost in tijden van nood. In dit lied noemt hij een rivier ergens in de verte, waar hij ooit uren gezeten heeft toen hij het niet meer zag zitten. De rivier spoelde alle zwarte gedachten weg. De natuur kan helpen om je hoofd leeg te maken, alle beslommeringen en zorgen weg te spoelen zodat we weer verder kunnen in het leven.
Duns fan de siedon – Nynke Laverman
Voor de Friese singer-songwriter Nynke Laverman vormt de natuur al heel lang een grote inspiratiebron. In dit lied (Dans van de zaden) zingt ze over zaadjes, die lang gewacht hebben in de aarde. De zon nodigt ze uit om op te komen groeien en bloeien. Laverman blijkt het echter niet alleen over plantenzaadjes te hebben, maar ook over zwangerschap. In haar lichaam groeit ook een zaadje uit tot een mensje. Een zoete belofte…
Daor is de zon – Gerard van Maasakkers
Een luchtig en ondeugend liedje van de Brabantse zanger Gerard van Maasakkers, in een leuke live-versie met close harmonybegeleiding. In Brabants dialect zingt hij dat de winter voorbij is en de zon schijnt. Hij nodigt ons uit: ‘We gaan een eindje lopen, in de moestuin werken, buiten slapen en vrijen…'
In de natuur wou ik gaan leven – Wannes Van de Velde
De Vlaamse troubadour Wannes Van de Velde zingt in dit folklied dat hij van plan was om in de natuur te gaan leven, op een boerderij met een paard en drie koeien. De verhalenverteller vindt echter wel veel obstakels op zijn weg. Dat leven viel ‘m hard tegen en het plan mislukte dus grandioos.
Vaderland – Frank Boeijen
In Vaderland zitten de woorden vader en land. Frank Boeijen schreef het lied toen hij een reis maakte door Azië, vlak na het overlijden van zijn vader. Vanuit die verte kon hij helder reflecteren op zijn geboorteland. Met alle eindeloze associaties die daarbij horen: vaderland, moederland, waterland, thuisland, geboorteland, regenland, plat land, rijk land, klein land, polderland, rivierenland, kustland, dijkenland, nat land, koud land, enzovoort. Een heerlijk warmbloedig lied om op mee te deinen en mee te zingen.
Trein vuur dageraad – Spinvis
We eindigen deze playlist met een dromerige, mysterieuze treinreis. Die neemt ons mee ‘door de nacht van Europa’. Spinvis is bij uitstek een taalkunstenaar, met zijn poëtische en eigenzinnige teksten. Zijn kleine kostbare liedjes vertolkt hij met een onschuldig en kwetsbaar klinkende praatzang. In zijn liedjes komen op poëtische wijze levensthema’s als de liefde, de vrijheid en de eeuwigheid tot expressie.
‘Tussen liefde aan de linkerkant
en rechts de eeuwigheid
En in ieder land een vaderland,
een overkant, en jij
bent de trein, het vuur de dageraad
wie je worden gaat,
wie je vroeger bent geweest’
Samenstelling en tekst: Sandra van de Putte
Vormgeving: Judith de Rond
Beeld afkomstig van cd: HAX3151
