Hun improvisaties zijn doortrokken van melancholie. Hun virtuositeit brengt dansers en publiek in extase. Zij maken het feest, bieden entertainment op het hoogste niveau. Sommigen hebben een Arabische klassieke opleiding. Anderen zijn omhoog geklommen uit de armere wijken van Cairo. Het zorgt voor het ruwe randje dat ook jazz en zigeunermuziek onweerstaanbaar kan maken.
Deze playlist geeft een beeld van wat voor muziek gedraaid wordt in de wereld van de oriëntaalse dans, maar wil ook een eerbetoon zijn aan een aantal van die geweldige, in ons land veelal onbekende muzikanten, meesters op hun instrument.
Zeina - Cairo Orchestra
Een lied uit het gouden tijdperk van de Egyptische film, vol musicals in Westerse stijl met een Arabisch hart. De danseressen van raqs sharki (oriëntaalse dans) schitterden op het witte doek, begeleid door een voltallig Arabisch orkest aangevuld met Westerse instrumenten. De beste zangers zongen liederen die tot op de dag van vandaag in het Midden Oosten gekoesterd worden. Het lied Zeina werd gecomponeerd door Mohammed Abdul Wahab. In de film Zanouba danst Samia Gamal op de muziek. De dans is op YouTube te zien. Oh, zo gewaagd toen, zo onschuldig nu.
Taht Il Shibbak - Fatme Serhan
Baladi betekent zoiets als ‘van het volk/land’ en kan ook verwijzen naar de arbeidersklasse in de grote stad. Een baladi-danseres is gekleed in wijde jurk met een sjaal rond haar heupen. Anders dan bij raqs sharki gebruikt de danseres amper ruimte. Ze improviseert. De dans is sterk geaard en ontspannen. Baladi-muziek is vrolijk en meeslepend, maar het bevat improvisaties met een melancholisch karakter. In stappen wordt het ritme opgevoerd om te eindigen in het snelle Fallahin-ritme (boerenritme). Belangrijke instrumenten zijn accordeon (saxofoon, fluit) en tabla. Volkszangeres Fatme Serhan wordt wel de Koningin van Baladi genoemd.
Shik Shak Shok - Hassan Abou el Seoud
Dit lied dateert uit 1974, maar is nog steeds favoriet op bruiloftsfeesten. Shik Shak Shok begint aanstekelijk, misschien wel iets te aanstekelijk. Maar blijf luisteren, want na het vrouwenkoortje begint de accordeonist en componist Hassan Abou el Seoud zijn solo. Hij was een waar virtuoos.
Tabla Solo - Mokhtar al Saïd
Een optreden van een buikdanseres bevat vaak een drumsolo. Als de muziek live gespeeld wordt, is de drumsolo eigenlijk een soort dialoog tussen danseres en percussionist. Accenten in de muziek worden door de danseres vertaald in kleine, geïsoleerde bewegingen. Een drumsolo wordt doorgaans gespeeld op een Egyptische darbuka, ook wel tabla genoemd. Niet te verwarren met de Indiase tabla, ook een slagwerkinstrument maar met een ander geluid.
Luxor Baladna
Wederom een lied dat zijn oorsprong heeft in een film (en te zien is op YouTube). Gharam Fi El Karnak is een musical met Mahmoud Reda. Deze danser en choreograaf deed veel onderzoek naar folkloredansen in Egypte en had daarmee een grote invloed op de ontwikkeling van raqs sharki. Luxor Baladna is een ode aan de stad Luxor. Je hoort de mizmar (een soort hobo). Dit is een typisch folklore-instrument net als de bastrommel, die hier een saidi-ritme speelt (DUM-tak-DUM-DUM-tak). De saidi is oorspronkelijk een stokkendans voor mannen. Als raqs sharki-danseressen op de muziek dansen, gebruiken zij vaak een wandelstok. De sfeer is vrolijk en feestelijk.
Rumeli Karsilamasi - Ensemble Hüseyin Türkmenler
In de Turkse buikdans zijn de Roma-zigeuners sterk vertegenwoordigd. De muziek is virtuoos en wordt gespeeld op klarinet of viool. De dans is wervelend, energiek en extravert. Karsilamasi verwijst naar de karsilamas, een volksdans in 9/8-ritme. De Turkse buikdansstijl heeft in de jaren 1960-1970 veel invloed gehad op de ontwikkeling van de American Cabaretstijl.
Hasret - Omar Faruk Tekbilek
Immigranten uit het Midden-Oosten openden vanaf de jaren 1960 in Amerika restaurants en nachtclubs. Ze huurden buikdanseressen en muzikanten in om het multiculturele publiek te vermaken. Zo ontwikkelde zich de American Cabaretstijl van bellydance. Een muzikant die in deze omgeving werkte, was Omar Faruk Tekbilek. Het duurde jaren voordat deze multi-instrumentalist ontdekt werd en zijn eerste cd kon maken. Omar Faruk Tekbilek heeft met veel verschillende muzikanten samengewerkt, waaronder Bløf. In het prachtige nummer Hasret is zijn bewonderenswaardige lange adem te horen op de ney, vol rust en lyriek.
Feed The Muse - Solace
Een heel ander geluid dat ook uit Amerika overgewaaid is. De zogenaamde American Tribal Style (ATS) en Tribal Fusion zijn zeer eigenzinnige moderne bellydance-dansstijlen uit Amerika die in de periode 1990-2010 populair werden in het Westen. Als muziek kan folkloremuziek gebruikt worden, maar ook elektronische muziek en world fusion. De dans kan kenmerken vertonen van urban dansstijlen, flamenco en Indiase dans. Kostuums bestaan vaak uit meerdere lagen, bijvoorbeeld een flamencorok over een harembroek. Verder vallen in het plaatje op: de op folklore geïnspireerde (etnische) juwelen en haarversieringen, piercings en tattoos.
Kolo Beli Luk - Amsterdam Klezmer Band
Wat doet de Amsterdam Klezmer Band in een bellydance-playlist? En toch staat dit nummer op de cd Beginner’s Guide To Bellydance: Oriental And Tribal Fusion. De muziek uit de Balkan (die ook invloed heeft gehad op de Amsterdam Klezmer Band) is populair in ATS en Tribal Fusion-kringen. Deze moderne bellydance-stijl wordt doorgaans niet op live-muziek gedanst.
Mon Amie La Rose - Natacha Atlas
De in Brussel geboren Brits-Egyptische zangeres Natacha Atlas heeft in haar carrière vaak geflirt met bellydance, zowel op het podium als in de muziek. Voor deze succesvolle cover van Mon Amie La Rose, een nummer van Françoise Hardy, voegde ze naast haar Arabische zangstijl een ritme toe dat kenmerkend is voor bellydance-muziek: de masmoudi, ook wel baladi genoemd.
Secrets Of The Eye - Hossam Ramzy & Samy El Bably
Het baladi-ritme is ook constant te horen in dit nummer van de Egyptische percussionist Hossam Ramzy, wiens cd’s heel populair zijn in buikdansstudio’s. Ramzy verhuisde in de jaren 1970 naar Engeland waar hij samenwerkte met jazzmusici en uiteindelijk zelfs met bekende popartiesten als Peter Gabriel, Jimmy Page en Robert Plant. Hij profileerde zichzelf als ambassadeur van Egyptische dans en ritmes. De solist in Secrets Of The Eye is Samy El-Bably, een geweldige trompettist die zijn instrument ondanks alle beperkingen in het gebruik van kwarttonen toch een Arabisch geluid wist te geven.
Samenstelling en tekst: Corien Goedee-Pull
Vormgeving: Judith de Rond
Illustratie uit albumcollectie Muziekweb
