Turkije

Geschiedenis van Turkije

Turkije ligt op de grens van Oost-Europa en West-Azië, en wordt omringd door Bulgarije, Georgië, Iran, Irak en Syrië, en de Zwarte en Middellandse zee. De staat Turkije is in 1923 ontstaan uit de Turkse resten van het Ottomaanse rijk. In Turkije wonen vooral Turken en Koerden.

Het meest kenmerkend voor de Turkse volksmuziek is het gebruik van de saz, een luit die ook wel baglama genoemd wordt. Naast een rijke traditie aan volksmuziek, klassieke muziek en zigeunermuziek kent Turkije ook een opmerkelijk rijke schakering aan popmuziek. Het grootste genre is Arabesk, makkelijk in het gehoor liggende, vlotte orkestmuziek. Deze vindt zijn oorsprong in Egypte, waar in de jaren veertig dergelijke muziek als soundtrack wordt gebruikt bij films. De films en de bijbehorende muziek worden overgenomen door de Turken. Dit is illustratief voor een karakteristiek van de Turkse muziekwereld: met het grootste gemak worden hele genres overgenomen en aan de eigen landsaard aangepast. Ook de tango en het Franse chanson hebben hun Turkse tegenhanger. Arabesk bezingt de problemen van alledag van de gewone man. Arabesksterren verkopen miljoenen cassettes per jaar en treden geregeld op, ook op grote festivals. Met de komst van de rock-'n'-roll en beat uit het westen worden vanaf de jaren zestig ook daarvan elementen in de Arabesk verwerkt. Anno 2004 komen alle vormen van westerse pop in Turkije voor, naast mengvormen daarvan met Arabesk of volksmuziek. Turkse immigranten zijn gaan rappen, naar Amerikaans voorbeeld.

Na een actieve werving komen midden jaren zestig vele Turkse mannen als, aanvankelijk tijdelijke arbeidskracht naar Nederland. In hun kielzog volgen, in het kader van het herenigingsbeleid, familie, vrienden en dorpsgenoten naar Nederland. In de jaren tachtig komen er ook veel Turken naar Nederland als politiek vluchteling. Vanaf dat moment vormen de Turken de grootste, niet-westerse etnische minderheid in Nederland. Turken in ons land vormen vrij hechte gemeenschappen en kennen een hoge organisatiegraad.

Hasan Oguz Ozgök komt hier dertienjarige leeftijd, met zijn ouders, in 1970. Tien jaar later formeert hij De Hasan Band, na eerst podiumervaring te hebben opgedaan tijdens traditionele Turkse muzikale evenementen. Ozgök zal daarmee de eerste Nederlandse muzikant blijken die zijn Turkse muzikale achtergrond op swingende wijze combineert met andere, westerse stijlen. Met zijn band zal hij tot in België, Duitsland en geboorteland Turkije bekend worden. Vanaf het nieuwe millennium is hij als talentscout en begeleider betrokken bij Farfara. Een stichting die allochtone jongeren en vluchtelingen begeleidt in het maken van muziek en het wegwijs worden in de Nederlandse muziekscene.

Hasan Band

Vanaf 1974 ontwikkelt Dilaver Göktas zich in Turkije als saz-speler. In '77 emigreert hij naar Nederland, waar hij in 1990 de multiculturele band Dilan opricht. Drummer Jeroen Timmers is Nederlands, Roberto de Preter (bas) en Hans Pattipeilohy hebben een Indonesische achtergrond. Göktas is in het dagelijks leven docent en bandcoach op verschillende Brabantse muziekscholen. Vanaf 1997 maakt hij ook deel uit van het multinationale Atlas Orchestra, dat als basis Den Bosch heeft. Het cd-project Hitistan (Turkse pop uit Brabant, 1998) van Stichting Brabant Pop, staat onder zijn leiding. Op deze cd is Dilan zelf vertegenwoordigd met drie nummers, naast onder meer de Turkse 'meidenband' Kardelen. Later in het jaar debuteert Dilan met Yollar ('de wegen'), een uitstekende plaat met bezwerende en avontuurlijke Turkstalige pop. De plaat bevat zowel swingende rocksongs als melancholieke ballads.

Dilan

Jeunes Turcs is een groep rond twee Turkse broers uit Utrecht, opgericht in 1993. De debuutsingle Do Be Di (1995), een ambient-achtig dancenummer, behaalt de eerste plaats in Turkije. Hierop komen aanvragen voor optredens binnen, wat tot uitbreiding tot een heuse band leidt. Zo wordt o.a. Katja Schuurman aangenomen als danseres, die later ook zal zingen en rappen. De groep treedt op in Turkije, Duitsland en Singapore en staat op Noorderslag (met Katja en Birgit Schuurman). Voor het debuutalbum (1996) wordt o.a. samengewerkt met Ellen ten Damme. Het Engelstalige Castiglio's Dream is in Turkije populair. In 1999 vormen de broers samen met zangeres Seda Türkmen de groep La Seda, voor muziek die gebaseerd is op westerse dance-beats met daaroverheen Turkse zangstijlen en melodiewendingen. Ook in de hiphop manifesteren tweedegeneratiejongeren uit Turkije zich. Yukkie B scoort een hit met Wat Nou? en wint in 1998 de TMF Award voor beste rapper. Ragga Oktay groeit op in Rotterdam, maar verkiest een carrière in Turkije, waar hij een behoorlijke populariteit verwerft.

Jeunes Turcs Yukkie B