Mieczyslaw Karlowicz (1876-1909) werd geboren in Litouwen, maar groeide op in Warschau. Als componist was hij grotendeels autodidact; zijn muzikale opleiding had zich beperkt tot vioolstudie. Karlowicz was uit een gegoed milieu afkomstig en hoefde niet voor het geld te componeren (of spelen). Die omstandigheid verklaart waarschijnlijk waarom zijn oeuvre bijna uitsluitend uit voor die tijd tamelijk
… complexe orkestwerken bestaat. Op deze cd staan er drie, waarvan het driedelige symfonische gedicht Eeuwige liederen op.10, dat werd voltooid in 1906, het omvangrijkste is. De delen heten ‘Lied van eeuwig verlangen’, ‘Lied van liefde en dood’ en ‘Lied van het eeuwig bestaan’. De programmatische lading van het werk blijkt verder uit de commentaren die Karlowicz bij de thema’s schreef in zijn manuscript: ‘ontroostbaar verlangen’, ‘resignatie’, ‘doodsverlangen’ en ‘dood’. Die dood zou, blijkens weer andere aantekeningen, uiteindelijk voor een soort transcenderende loutering van het hele mensdom moeten zorgen. Het hele werk is daarmee doordrenkt van het voor het fin-de-siècle zo typerende pessimisme. Stukken over dergelijke grootste thema’s zijn er rond 1900 vele geschreven - Strauss’ Also sprach Zarathustra is wel het bekendste. Vaak resulteerden de filosofische preoccupaties in loodzwaar klinkende, nogal grauw aandoende partituren, maar Karlowicz weet die valkuil heel aardig te vermijden. Ondanks de overwegend sombere toon, is dit een tamelijk gevarieerd en verrassend fraai geheel. Hetzelfde geldt voor het symfonisch gedicht Stanislaw en Anna Oswiecim op.12 uit 1907, waarin de ongelukkige lotgevallen van deze in een incestueuze liefdesrelatie verwikkelde broer en zus worden verbeeld. Tenslotte klinkt de Litouwse rapsodie, die werd voltooid in 1906; een van Karlowicz’ weinige nationalistische georiënteerde werken. De voorbeeldige uitvoeringen van de BBC Philharmonic onder leiding van Yan Pascal Tortelier maken dat deze cd een bijzonder aangename kennismaking biedt met een onbekende vertegenwoordiger van Oost-Europees fin-de-siècle. (JvG)meer
